# 4 - Zaak 52: De Kunstroof in de Kunsthal van Rotterdam
Zaak 52: de kunstroof in de Kunsthal van Rotterdam
Of het nu groot of klein is, anoniem of niet, eenmalig of maandelijks, elke bijdrage helpt ons om dit fascinerende verhaal voort te zetten en meer verborgen verhalen aan het licht te brengen:
https://fooienpod.com/kunstmaffia
Zeer veel dank mochten jullie iets voor onze podcast over hebben!
We're diving into the wild world of art heists today, folks, and let me tell ya, it's a doozy! Picture this: it's October 15, 2012, and the Kunsthal in Rotterdam is buzzing with excitement over the Avant Garde exhibition showcasing the stunning Triton Foundation collection. But hold on to your paintbrushes, because that very night, two not-so-masterful thieves break in through a back door and make off with seven priceless masterpieces, including works by the likes of Picasso and Matisse! We’re talking about a heist worth millions – and spoiler alert, it’s not as slick as it sounds. As we unravel this tale, we’ll explore the bumbling antics of the crooks, the frantic police investigation, and the shocking twist involving Radu Dogaru’s mother burning the evidence in her bathroom heater – yeah, you heard that right! So grab your favorite beverage, kick back, and let’s get into the messy, hilarious, and downright outrageous world of art crime!
Picture this: it’s the fall of 2012 and the Kunsthal in Rotterdam is buzzing with the excitement of the Avant Garde exhibition, showcasing the dazzling collection from the Triton Foundation. The mastermind behind this collection? None other than the fabulously wealthy Willem Cordia, a big-shot collector who’s finally decided to reveal all his prized possessions. But hold onto your hats, folks, because just as this glamorous show is in full swing, disaster strikes! In the dead of night, two bumbling thieves break in through a back fire door and in a flash, they’ve made off with seven priceless pieces, including works by legends like Picasso and Matisse. Talk about a plot twist!
So, what do the police do? They throw together a special task force of 25 detectives. That’s right, folks, 25! They scour the scene for evidence, only to find minimal clues – just some fingerprints and a couple of footprints. They even check the security footage from the one camera in the gallery. Spoiler alert: the thieves look like they’ve just walked off a heist film set, moving faster than I can decide what to binge-watch on Netflix. But here’s the kicker: as the police chase down leads and sift through over 100 tips, they realize they’re up against a wall. The thieves’ identities remain a mystery and it seems like the art heist of the century might just slip through their fingers.
As the investigation unfolds, we dive deep into the world of art theft, where high stakes, big money, and a sprinkle of chaos reign supreme. The thieves turn out to be not the sophisticated criminals everyone assumed, but rather young Romanians dabbling in petty crime. It’s a rollercoaster of a story that leaves us questioning not only the fate of the stolen artworks but the very nature of crime and consequence in the art world. Will the masterpieces resurface? Or have they vanished into the black market forever? This episode is a wild ride through theft, deception, and a touch of dark humor, making you wonder just how far people will go for a piece of art.
Takeaways:
- The Kunsthal Rotterdam hosted the Avant Garde exhibition displaying the Triton Foundation collection, which got stolen during the event.
- Willem Cordia, a wealthy collector, owned the collection, showcasing it for the first time publicly before the heist occurred.
- The robbery on October 15-16, 2012, resulted in the theft of seven masterworks, including pieces by Picasso and Matisse, which left the art world in shock.
- Despite the initial police investigation involving 25 detectives, identifying the thieves proved to be a massive challenge due to the lack of solid leads.
- The thieves were not professionals but rather young Romanians, who stumbled upon the easy-to-open emergency exits of the Kunsthal.
- In a twist, the fate of the stolen paintings remained uncertain, as they were reportedly burned by the mother of one of the thieves to cover up the crime.
Transcript
Deze collectie is eigendom van Willem Cordia, een steenrijke havenbaron en topverzamelaar.
Speaker A:Voor het eerst toont hij hier zijn complete collectie.
Speaker A: oktober: Speaker A:Binnen een paar minuten stelen ze zeven topstukken en maken zich uit de voeten.
Speaker A:Pas uren later wordt ontdekt dat de schilderijen zijn verdwenen en de collectie niet meer compleet is.
Speaker A:Dit is Kunstmafia, een podcast over roof, vervalsing en diefstal in de internationale kunst- en antiekwereld met Rick Bouwman en Robert Tetteroo.
Speaker A:Met deze keer zaak 52.
Speaker A:kunstdroof uit de kunsthal van Rotterdam.
Speaker B:Laten we gelijk maar even de politie naar voren halen.
Speaker B:De politie zet een speciaal team grootschalig onderzoek in, bestaande uit 25 rechercheurs.
Speaker B:Zij doorzoeken de plaats Delict en vinden slechts kleine braaksporen aan de nooddeur en vinger- en voetafdrukken in de hal.
Speaker B:Bij het bekijken van de bewakingsbeelden, er is overigens slechts één camera, is te zien hoe twee mannen razendsnel de nooddeur openbreken en na een paar minuten met volle tassen de hal verlaten.
Speaker B:Het ziet er goed voorbereid uit.
Speaker B:Opsporing Verzocht, het bekende programma, besteedt ook aandacht aan de zaak.
Speaker B:Naast de beelden vraagt de politie of bezoekers voorafgaand aan de roof iets bijzonders hebben gezien.
Speaker B:Het lijkt of ze met lege handen staan.
Speaker A:En dat doen ze ook.
Speaker A:Dus de politie bestudeert de camera opnames van bezoekers die de kunsthal bezocht hebben.
Speaker A:Ze ontdekken een aantal uit de toonvallende bezoekers die op meerdere dagen in verschillende kleding door de kunsthal lopen.
Speaker A:Ze gedragen zich opvallend onopvallend.
Speaker A:Maar ook al komen er meer dan 100 tips binnen, het lukt de rechercheurs niet deze verdachte personen te identificeren.
Speaker A:De directrice meldt aan de media dat de beveiliging state-of-the-art is, maar al sneller duidelijk dat de nooddeur wel heel erg eenvoudig te openen was.
Speaker A:De gemiddelde winkel is moeilijker binnen te komen.
Speaker A:Waar ze wel gelijk in heeft, is dat een kunstdroof als dit de nachtmerrie voor elke museumdirecteur is.
Speaker A:Ze heeft eigenaar Willem Cordia moeten bellen met het onthutsende nieuws wat er precies gestolen is.
Speaker B:Ja, en dat waren zeven schilderijen van onder andere Pablo Picasso.
Speaker A:Ze zijn altijd bij hè, die man.
Speaker B:Henri Matisse en Paul Coquin.
Speaker B:Klinkende namen die op internationale veilingen miljoenen opbrengen.
Speaker B:Maar omdat de directeur geen waarde aan de meesterwerken wil hechten, schieten de media steeds indrukwekkender bedragen in de ether.
Speaker B:Van enkele miljoenen naar de verzekerde waarde van 18 miljoen.
Speaker B:En dat stijgt al snel naar tientallen miljoenen.
Speaker B:En dan komt er zelfs een gooi naar 100 miljoen euro.
Speaker B:Het is een waarde die maar heel betrekkelijk is.
Speaker B:Want ook in deze zaak is het door de bekendheid van de kunstwerken vrijwel onmogelijk om ze ooit voor zulke bedragen illegaal te kunnen verkopen.
Speaker B:De politie verwacht overigens een eis voor losgeld.
Speaker B:Maar de telefoon rinkelt niet.
Speaker B:Niet in de kunsthal, nog op het bureau van de TGO.
Speaker B:Oftewel, het Team Grootschalig Ontzoek.
Speaker A:Wie vooral van de groeiende waarden van de schilderijen opkijken, zijn de daders zelf.
Speaker A:Hoewel het in de media lijkt dat de dieven professionals waren, blijkt niets minder waar te zijn.
Speaker A:Het zijn Roemeense twintigers die zich vooral bezighouden met kleine criminaliteit en prostitutie.
Speaker A:Van een echte planning was helemaal geen sprake.
Speaker A:Hun leider, Radu Dogaru, wilde een keer een grote slag slaan.
Speaker A:Hij typt museum in op Google Maps.
Speaker A:En die nacht rijden ze naar het natuurhistorisch museum, waar ze slechts een paar enorme skeletten door de ramen zien.
Speaker A:Die passen niet in hun auto.
Speaker A:En wie koopt nu zoiets?
Speaker A:Maar in de naastgelegen kunsthal zien ze interessanter buit achter de enorme raampartij hangen.
Speaker A:Schilderijen.
Speaker A:Als ze rondom de kunsthal lopen, zien ze tot hun verbazing de makkelijk te forceren nooddeuren.
Speaker A:Dat is een eindje voor Radu en zijn handlangers.
Speaker B:Ja en dan is de politie die het toch wel heel erg vreemd vindt dat dieven een vergooch van maar liefst 18 miljoen hebben laten hangen aan het einde van de lege plekken.
Speaker B:Maar de dieven waren alleen uit op schilderijen die met de lijsten al in hun tas pasten.
Speaker B:Ze hadden dus geen enkel verstand van de kunstwerken die ze van de muur stalen.
Speaker B:Eenmaal buiten bellen Radu en zijn maat Eugen twee andere kameraden die een stukje verderop een broodje swarma zitten te eten.
Speaker B:Die springen in de auto, haasten zich naar de kunststal en halen de jongens op.
Speaker B:Niet langer daarna zitten ze in hun schuiladres te bedenken wat hun volgende stap zou moeten zijn.
Speaker B:Ze weten dat ze hier in Rotterdam de buit nooit kunnen verkopen.
Speaker B:En dus rijdt Eugène de volgende dag in een lange trip met de buit terug naar Roemenië.
Speaker B:Ondertussen probeert Radu in Brussel contact te leggen met een beruchte heler.
Speaker B:Maar zonder succes.
Speaker B:En hij keert dan ook terug naar Roemenië.
Speaker A:Ja en dan zijn er natuurlijk volop experts die speculeren in de media waar de daders gezocht moeten worden.
Speaker A:Theorieën spreken van een beruchte Balkan-bende en Ierse kunstrovers, maar niets leidt tot concrete verdachten.
Speaker A:Inmiddels zijn de daders terug in Karchaliu.
Speaker A:Ik denk dat het zo heet.
Speaker A:Karkaliu in Roemenië, een half verlaten dorp in het arme zuidoosten.
Speaker A:Radu kent uit zijn jeugd ene Petre C.
Speaker A:die later een succesvol model is geworden in Boekarest.
Speaker A:Hij zoekt hem op in de hoofdstad en vraagt hem of hij rijke klanten voor waardevolle schilderijen kent.
Speaker A:Petre vreest dat de schilderijen gestolen zijn, maar toch.
Speaker A:Hij is wat benauwd blijkbaar.
Speaker A:Hij voldoet aan het verzoek van Radu.
Speaker A:Hij benadert kunsthistorica Marina en vraagt haar om de werken te taxeren.
Speaker A:De ontmoeting is in een buitenwijk in een goedkoop flatje.
Speaker B:Ja en inmiddels stuurt Radu, die stuurt Eugène om samen met Petra de schilderijen te tonen aan de Kunsthistorica.
Speaker B:Het gaat om de Matisse en de Coquin.
Speaker B:Marina vindt het maar een vreemd stel.
Speaker B:Daar staat ze dan in een afstands appartement met een dandy en een gangster.
Speaker B:Die twee meesterwerken uit hun plastic tas trekken.
Speaker B:Ze bekijkt de achterzijde en ziet labels van internationale tentoonstellingen waar de schilderijen gehangen hebben.
Speaker B:In een verduisterde kamer controleert ze de doeken met een UV-lamp en inderdaad, ze zijn echt.
Speaker B:Eenmaal thuis is ze nog steeds van haar stuk.
Speaker B:Ze gaat online en vindt uit dat de schilderijen afkomstig zijn uit een topcollectie en gestolen zijn uit de kunsthal van Rotterdam.
Speaker A:Ja, met internet is daar niet echt een superspeurwerk voor nodig.
Speaker A:Marina heeft een kennis bij de overheid.
Speaker A:Dat lijkt haar de beste en veiligste manier om stil alarm te slaan.
Speaker A:Een dag later zit ze aan tafel met een officier van justitie.
Speaker A:Zij schakelt de recherche in en geeft een toestemming om een telefoontap te zetten op het toestel waarmee Marina gebeld is.
Speaker A:Zo vinden ze vrij eenvoudig Patricé.
Speaker A:Via hem komen ze op het spoor van Eugène en vervolgens met nog een tap bij Radu.
Speaker A:Dit spoor leidt ze naar het dorp Karkaliu, waar de schilderijen zich vrijwel zeker bevinden.
Speaker A:Ondertussen nemen ze contact op met de Nederlandse politie, waarmee een hechte samenwerking start.
Speaker A:Radu is druk in de weer om in de buurt van zijn dorp contact te leggen met een rijke wijnhandelaar uit West-Rusland.
Speaker A:Radu probeert dat via zijn butler, die liever de boot afhoudt.
Speaker A:Als de politie dit hoort via de telefoontap benaderen ze de Wit-Rus, Die is zeer welwillend om mee te werken aan een undercover actie.
Speaker A:Hij vraagt zijn butler om alsnog te bevestigen dat hij bereid is om misschien wel een schilderij te kopen.
Speaker B:Maar de streetwise Radu ruikt onraad.
Speaker B:Hij vreest, terecht, dat de politie hem op het spoor is.
Speaker B:Vlak voor de overdracht besluit hij, zonder dat iemand ervan weet, de doeken bij een tante van hem onder te brengen.
Speaker B:Zij weet niet wat er in de koffer zit en wil het niet weten ook.
Speaker B:Wie niet weet, wat niet deert, zegt ze later.
Speaker B:Familie helpt elkaar hier zonder lastige vragen te stellen, is ook haar antwoord.
Speaker B:Radu ziet op het laatste moment af van de overdracht en ligt dan ook Eugène in.
Speaker B:De politie hoort tot een schrik in dit telefoongesprek dat Radu zich afvraagt of hij de kunstwerken niet beter kan verbranden.
Speaker B:dan zijn ze er er maar vanaf.
Speaker B:Dit alarmeert de politie en de officier van justitie en besluit niet langer te wachten.
Speaker B:Het is nu of nooit.
Speaker A:De politie arresteert Radu, Eugène en een andere handlanger.
Speaker A:Maar Radu zwijgt in alle talen en zegt niets te weten van een kunstdroof.
Speaker A:Nog zegt hij iets te weten van de schilderijen.
Speaker A:De Nederlandse politie arresteert tegelijkertijd een handlanger woonachtig in Rotterdam.
Speaker A:De samenwerking tussen de Nederlandse en Roemeense autoriteiten blijkt effect te hebben.
Speaker A:Maar, zoals zo vaak in kunstmafiazaken, zijn de belanghebbende partijen meer geïnteresseerd in het lot van de meesterwerken dan dat van de daders.
Speaker A:De officier van justitie geeft opdracht om alle leegstaande huizen in het Roemeense dorp te doorzoeken, in de hoop dat de schilderstukken terug te vinden zijn.
Speaker A:Het zijn er honderden en het is een tijdrovende situatie.
Speaker A:En zoals verwacht is er weinig medewerking van de lokale bewoners.
Speaker B:Ja en dan vanaf hier wordt het verhaal eigenlijk steeds onduidelijker.
Speaker B:Vooral als de moeder van Radu, Olga geheten, in het verhaal verschijnt.
Speaker B:Zij probeert haar zoon te beschermen en besluit de koffer met schilderijen bij haar zus op te halen.
Speaker B:Ze begraaft de koffer in de tuin van een verlaten huis, maar als ze door een voorbijganger wordt gezien, twijfelt ze of de plek wel veilig is.
Speaker B:En bovendien is het gaan regenen.
Speaker B:Ze graaft de koffer op, verpakt de schilderij in plastic en begraaft de koffer opnieuw.
Speaker B:Ditmaal op een begraafplaats.
Speaker B:Bijgeloof speelt blijkbaar geen rol in het land van Dracula als er gevangenisstraffen op het spel staan.
Speaker B:Inmiddels begint de rechtszaak tegen Radu en zijn bende.
Speaker B:Het is een stevige zaak voor de officier van justitie en ze probeert alles om de schilderijen in handen te krijgen.
Speaker A:Ja, bijvoorbeeld door met de advocaat van Radu een deal te sluiten.
Speaker A:Als er maar één schilderij boven water komt, dan kan er iets aan een veroordeling gedaan worden.
Speaker A:Dat is dus eigenlijk aftrek van de tijd dat je moet zitten waarschijnlijk.
Speaker A:Dat ze zover gaat is ongetwijfeld omdat de internationale pers de zaak op de voet volgt.
Speaker A:En de druk uit Nederland is hoog.
Speaker A:Misschien net zo hoog als de Roemenen begin dit jaar druk zetten op Nederland om die gestolen gouden helm terug te vinden.
Speaker A:Dat hebben we allemaal in het nieuws kunnen lezen.
Speaker A:Zo gaat dat nu eenmaal als gestolen kunst in het geding is.
Speaker A:Dan probeert Radu zelf een deal te sluiten.
Speaker A:Waarschijnlijk ingegeven door de beoogde luxe in de gevangenissen van Nederland.
Speaker A:Als hij in Nederland berecht kan worden, dan zal hij een schilderij teruggeven.
Speaker A:Maar de officier van justitie gelooft hem niet.
Speaker A:Bovendien zou het ook een bevet van onvermogen voor haar zijn.
Speaker A:De deal gaat dan ook niet door.
Speaker B:En daardoor, zo gaat het verhaal althans, raakt moeder Olga in paniek.
Speaker B:Uit angst dat iemand de schilderijen vindt en als bewijsmateriaal tegen haar zoon gebruikt, graaft ze de koffer opnieuw op.
Speaker B:Ze neemt ze mee naar huis en verbrandt de meesterwerken van Picasso, Monet, Coquin en drie anderen in de verwarmingskachel van haar badkamer.
Speaker A:Dat is een dure kachel.
Speaker B:Een duur kacheltje was dat, ja.
Speaker B:Geen lijk, geen moord, geen schilderij, geen diefstal.
Speaker B:Als dit later bekend wordt stuurt de officier van justitie alsnog wetenschappers naar Olga's huis om de asresten van de kachel, die dure kachel dus, in beslag te nemen.
Speaker B:Na een uitgebreid onderzoek beweren ze pigment van verfresten en canvas uit het begin van de 20ste eeuw gevonden te hebben.
Speaker B:Toch blijft er twijfel bestaan.
Speaker B:Zijn alle werken nu verbrand of zijn er nog schilderijen die het inferno hebben overleefd omdat ze elders verborgen lagen?
Speaker A:Ja, dat blijft een beetje de grote vraag in deze zaak.
Speaker A: De rechtszaak in augustus: Speaker A:Olga trekt haar bekentenis in en beweert ineens dat de schilderijen nooit zijn vernietigd.
Speaker A:Maar bewijsstukken uit het forensisch onderzoek zeggen wat anders.
Speaker A:De verzekeraar heeft inmiddels een schadevergoeding van 18 miljoen uitgekeurd aan de Triton Foundation.
Speaker A:Radu wordt tot 6 jaar veroordeeld en moet deze slijten in een gevangenis in Roemenië.
Speaker A:Zijn moeder Olga krijgt 2 jaar celstraf.
Speaker A:De andere handlangers krijgen straffen tussen de 2 en 6 jaar.
Speaker A:De kunstwereld blijft echter in onzekerheid.
Speaker A:Zijn de meesterwerken nu voor altijd verloren?
Speaker A:Of duiken ze ooit weer op?
Speaker B:Ja en dan heb je natuurlijk ook de experts.
Speaker B:Sommige experts vermoeden dan een deel van de werken nog circuleert in criminele kringen.
Speaker B:Arthur Brand bijvoorbeeld heeft gemeld dat de schilderijen in bezit zijn geweest of op zijn minst gezien zijn door een Griekse kunstrover die met hem over een hele andere zaak gesproken had.
Speaker B:Ook blijft het vreemd dat Olga haar verklaring over de vernietiging van de schilderijen later weer introk.
Speaker B:Bovendien zijn er mensen die beweren dat de wetenschappers die de asresten onderzochten niet de hele waarheid gerapporteerd hebben.
Speaker B:Is deze zaak door toenoeien van hoge rand in de doofpot gestopt na een geslaagde rechtszaak?
Speaker B:Het lot van de verloren schilderijen blijft in ieder geval onzeker.
Speaker B:Wat denk jij, Robert?
Speaker A:Ik denk meestal helemaal niets, maar je speculeert wel eens.
Speaker A:Ik denk dat als Olga de schilderijen nog had, of slechts een paar, ze echt wel geprobeerd had om haar zoon en zichzelf strafvermindering te krijgen.
Speaker A:Ik bedoel, dat zien we veel in heel veel van die zaken, dus waarom zou ze dat niet doen?
Speaker A:Ze hadden de schilderijen.
Speaker A:Dat is toch een beproefde methode en het heeft vaker gewerkt, zoals we in meerdere zaken gezien hebben.
Speaker A:Roemeense gevangenissen klinkt gewoon ook niet zo uitnodigend.
Speaker A:En ik snap wel waarom Radu liever in Nederland berecht wilde worden.
Speaker A:Maar ja, goed, als ze die schilderijen verstopt hebben, dan hebben ze jaren kunnen nadenken over een plan om ze dan alsnog te gelden te maken.
Speaker A:Ze zijn inmiddels vrij, dus wie weet hebben ze dat al gedaan.
Speaker C:Luister jij graag naar Kunstmafia en wil je Rick en Robert ondersteunen?
Speaker C:Ga dan, als je wat kan missen, naar fooiepotmetanday.com slash kunstmafia.
Speaker C:En geef daar een digitale fooi.
Speaker C:Dus fooiepot.com slash kunstmafia.
