# 2 - Zaak 50: De IRA en de Gestolen Vermeer.
Of het nu groot of klein is, anoniem of niet, eenmalig of maandelijks, elke bijdrage helpt ons om dit fascinerende verhaal voort te zetten en meer verborgen verhalen aan het licht te brengen:
https://fooienpod.com/kunstmaffia
Zeer veel dank mochten jullie iets voor onze podcast over hebben!
Dank voor alle reacties:
“De kunstverhalen wekken mijn interesse”
“Dit is echt een favorite potcast. Crime én kunst gecombineerd, fantastisch! Helaas altijd te kort natuurlijk. Van mij mag een aflevering wel 2 uur duren.”
“Grote klasse.”
“Erg interessant en ook knap wat mensen toch durfde te doen als verzet en als behoeder van kunst.”
“Prachtig zoals altijd met mooie rolverdeling en kennis”
“Ik had nog nooit van jullie podcast gehoord maar ben sinds vorige week alles achter elkaar aan het beluisteren en wat een mooie afleveringen stuk voor stuk. Ga zo door heren! 👏🏻”
“Geweldige serie ! Ik hoop dat er nog meer afleveringen komen!”
“Geweldige aflevering, keep up the good work”
“Geweldige podcast aflevering van jullie, The Monuments Men. Zoveel kunst en wat een verhaal. Dan zie je pas de waarde van kunst!”
“Ik kijk er al weer naar uit. Morgen op weg naar mijn werk alweer een spannend verhaal.”
“Zelfs van wijn maken jullie een spannend verhaal”
“Jullie uitspraak van ver-valsing, zoooooo grappig”
“Vandaag begonnen aan jullie reeks, super interessant”
“Wat leer ik toch ontzettend veel over kunst, door jullie podcast”
“De aflevering over Rose Valland beschouw ik als een zeer mooi kunstwerk”
“Het was weer een feest. Geweldig om dit soort kunstwerken te ontdekken in de file!”
“Gefeliciteerd mannen! Voor mij is jullie podcast de nummer 1. Educatief, meeslepend en de juiste dosis humor!”
Wij maken momenteel geen gebruik van adverteerders! Mocht u een interessante adverteerder weten, laat het ons graag horen!
We duiken vandaag in een echt sappig verhaal van kunstroof dat je niet wilt missen! Op 26 april 1974 stormt een bende gemaskerde overvallers Rushborough House binnen, het grootste landhuis van Ierland, en ja, het gaat er heftig aan toe! Sir Alfred Beit en zijn vrouw worden uit bed getrokken terwijl de overvallers de meest waardevolle schilderijen, inclusief een meesterwerk van Vermeer, meenemen. Wat deze zaak extra spannend maakt, is dat de politie vermoedt dat de IRA hierachter zit, midden in de tumultueuze Troubles. We praten over de chaos die volgt, de bizarre eisen van de overvallers, en hoe de lokale bevolking uiteindelijk een cruciale rol speelt in de ontrafeling van dit kunstzinnige drama! Dus leun achterover en bereid je voor op een wild ritje door de wereld van kunstcriminaliteit, want dit verhaal heeft alles: drama, actie en een flinke dosis geschiedenis!
The allure of art, the thrill of rebellion, and the chaos of politics intertwine in this captivating episode. We’re introduced to the audacious Rose Dugdale, who, spurred by her radical beliefs, orchestrates the theft of Sir Beit's illustrious art collection. But this isn’t just a heist; it’s a calculated move to draw attention to the plight of the Irish people. The episode deftly explores Dugdale's transformation from a privileged upbringing to a fierce activist, shedding light on her motivations and the ideological rifts within her faction. As the police scramble to recover the stolen masterpieces, we witness the collision of personal ambition and political ideology. The narrative crescendos with a thrilling chase to retrieve the art, highlighting the power of cultural heritage in shaping national identity. Through anecdotes, humor, and a touch of whimsy, we’re left pondering the lengths people will go for their beliefs and how art can become a battleground for political ideals. Get ready for a rollercoaster of emotions as we uncover the world of art heists, where every brushstroke tells a story!
Takeaways:
- On April 26, 1974, a band of masked raiders stormed Rushborough House, showcasing the audacity of art thieves in Ireland.
- The infamous Vermeer painting, 'Girl Writing a Letter,' was one of nineteen masterpieces stolen during the largest art heist since World War II.
- Rose Dugdale emerged as a fascinating figure, a wealthy heiress turned activist who led a heist to support the IRA's political aims.
- The Irelands' public sentiment towards their cultural heritage played a crucial role in the swift recovery of the stolen art pieces.
- The FBI's meticulous investigation into the art heist unveiled the intricate connections between politics, art theft, and revolutionary movements.
- This episode highlights how art theft can intertwine with historical conflicts, making it a unique blend of culture and crime.
Transcript
Dit is het grootste landhuis van Ierland, gelegen in het idyllische Wickow Country.
Speaker A:Iets ten zuiden van Dublin.
Speaker A:Het gaat er hard aan toe als de multimillionaire en eigenaar Sir Alfred Bight en zijn vrouw uit het bed worden getrokken.
Speaker A:Inbrekers schelden en dreigen terwijl ze moeten toekijken hoe hun duurste schilderijen van de muur worden getrokken.
Speaker A:Negentien meesterwerken nemen de overvallers mee, met als topstuk een schilderij van Johannes Vermeer getiteld Schrijvende vrouw met dienstbodem.
Speaker A:Het is één van de meest waardevolle schilderijen ter wereld en de laatste Vermeer die nog in privébezit is.
Speaker A:Dit is Kunstmafia, een podcast over roof, vervalsing en diefstal in de internationale kunst- en antiekwereld.
Speaker A:Met Rick Bouwman en Robert Tetreault.
Speaker A:Met deze keer zaak 50.
Speaker A:De Ira en de gestolen Vermeer.
Speaker B:Als de politie het ontreddende echtpaar bevraagt over wat er nou eigenlijk precies gebeurd is, geven ze aan dat ze werden uitgemaakt voor Britse imperialisten en kolonialisten.
Speaker B:De recherche vrees daardoor dat het een actie is van de Ira, het Ierse Republikeinse leger.
Speaker B: In: Speaker B:Dit was een gewapende strijd tussen protestanten en katholieken in Noord-Ierland die woedden van de jaren 60 tot eind jaren 90.
Speaker B:Deze burgeroorlog uiter zich door aanslagen, overvallen, liquidaties en ontvoeringen door terroristische groepen zoals de Ulster Volunteers en de IRA.
Speaker A:Je zal het je ook nog wel herinneren Rick.
Speaker A:Jonger jaren was dit gewoon dagelijks nieuws bijna.
Speaker A:De politie verwacht spoedig een eis te krijgen van de terroristen.
Speaker A:Maar wat dan?
Speaker A:Willen ze geld, vrijlating van politieke gevangenen of iets onmogelijks als de vereniging van de Ierse Republiek en Noord-Ierland?
Speaker A:De politietop weet dat dit nieuws niet alleen op de Britse eilanden, maar wereldwijd de media zal gaan beheersen.
Speaker A:Er zit maar één ding op.
Speaker A:Alles uit de kast trekken om de schilderijen zo snel mogelijk terug te vinden.
Speaker A:Kunstdroof staat de volgende dag inderdaad met chocoladeletters in de kranten als de grootste kunstdroof sinds de Tweede Wereldoorlog.
Speaker A:Bij de Ierse politie staat de druk vol op de ketel.
Speaker B:Maar eerst dan even nog over de buit.
Speaker B:De collectie van Sir Alfred Bight was een onderdeel van zijn familiefortuin.
Speaker B:Hij stamde af van een Zuid-Afrikaanse goud- en diamantmagnaat.
Speaker B:Deze multimillionair had zijn stately home, met een voorgevel van 200 meter breed, als een museum ingericht.
Speaker B:Hij beheerde op zijn eerste landgoed een van Europa's belangrijkste privékunstcollecties, met muren vol meesterwerken van schilders als Francisco Goya, met zijn portret van Donna Antonia Sarate.
Speaker A:Wie kent het niet?
Speaker B:Precies, en werken van Peter Paul Rubens, Gabriel Metsu en Thomas Gainsborough.
Speaker B:Maar het belangrijkste werk was van Vermeer.
Speaker A:Zeker, Johannes Vermeer, geboren in Delft, net als ik.
Speaker A:Hij werkte zijn hele leven in de stad en hij was een meester in het weergeven van huiselijke, intieme taferelen met bijna fotografisch realisme en subtiel lichtgebruik.
Speaker A:Meisje met de parel, straatje van Vermeer, het melkmeisje, iedereen kent zijn werk.
Speaker A:De waarde van zijn schilderijen is extreem hoog omdat er slechts 34 bekende werken aan hem worden toegeschreven.
Speaker A:Ter vergelijking van Rembrandt zijn 340 schilderijen bekend, ruim 10 keer zoveel.
Speaker A:Het gestolen schilderij toont een 17e eeuwse dame die geconcentreerd een brief schrijft, terwijl haar dienstmeid geduldig wacht.
Speaker A:Dat natuurlijk op zo'n mooie wit-zwart geblokte vloer.
Speaker A: ij kocht het schilderij al in: Speaker B:Ja, en nou moeten we het toch even ergens over hebben, want nu hebben we inmiddels meer dan 50 afleveringen gemaakt.
Speaker B:En als we de statistieken bekijken, moeten we constateren dat Kunstmafia toch wel een mannendingetje is.
Speaker B:Want...
Speaker B:Alle vervalsers, dieven en zwendelaars waren mannen.
Speaker B:En de enige vrouw in hoofdrol was in aflevering 19, Roos van Lan.
Speaker B:Maar zij was een verzetstrijder en heldin.
Speaker B:die duizenden kunstwerken stiekem registreerde en de Monuments Men in de Tweede Wereldoorlog inlichte over de vindplaats.
Speaker A:En die kunnen de luisteraars nog even terug horen.
Speaker A:Het is een tweede seizoen.
Speaker B:Echt een hele mooie aflevering.
Speaker B:En vandaag hebben we dan eindelijk een primeur.
Speaker B:De eerste vrouwelijke kunstrover.
Speaker B:En in dit geval een Engelse Rose.
Speaker B:Rose Dugdale.
Speaker B:Die de diefstal plende, leide en uitvoerde.
Speaker B:Maar Robert, wie was zij?
Speaker A:Ja, Rose Dugdale kwam uit een zeer rijke en prominente Engelse familie.
Speaker A:Ze merkte als kind al dat ze klaargestoomd werd als een deftige partij voor een belangrijke man uit de adel, politiek of zakenwereld.
Speaker A:Je voelt al aankomen dat dat haar niet helemaal zint.
Speaker A:Ze studeerde filosofie, politiek en economie aan de Universiteit van Oxford, waar ze zich afzette tegen de gevestigde orde.
Speaker A:Met een vriendin protesteerde ze dat ze geen lid mocht worden van de mannelijke studentenverenigingen.
Speaker A:Ze begon steeds meer haar afkomst te verachten.
Speaker A: ruchte studentenprotesten van: Speaker A:Ze wilde iets doen voor de gewone mensen en ze ontwikkelde zich steeds meer als een strijder tegen onrecht.
Speaker A:Kortom, ze radicaliseerde en het middelpunt van haar strijd is gericht tegen wat zij noemt de Britse koloniale regering.
Speaker B:Dan moet je weten dat Rose ook nog zelfs afstand neemt van haar familie en ook van haar erfenis.
Speaker B:Hoewel ze alsnog haar aandelen incasseert uit de familiefonds waar ze recht op heeft.
Speaker B:Ze ontvangt een vermogen van 150.000 pond.
Speaker B:150.000 pond in de jaren 60.
Speaker B:Maar ze verdeelt het geld onder instellingen die zich ontfermen over de armste inwoners in Noord-Londe.
Speaker B:Ze wil een gelijkere verdeling van de welvaart.
Speaker B:Rijke mensen moeten dit delen met minder bedeelden.
Speaker B:Dat vindt zij.
Speaker B:En mensen zoals haar ouders bijvoorbeeld.
Speaker B:Die moeten dus delen.
Speaker B: In juni: Speaker A:Dat is heftig.
Speaker B:Dat is zeer heftig.
Speaker B:En de buit bestaat zelfs uit schilderijen, sieraden en zilverwerk ter waarde van 82.000 pond.
Speaker B:Er volgen arrestaties en de politie vermoedt dat Rose de opbrengst doorsluist naar Noord-Ierland.
Speaker B:Waarom?
Speaker B:Nou, haar kameraden blijken namelijk de Ira-leden te zijn.
Speaker B:De bende staat niet lang daarna in de beklagde bank.
Speaker A:Ja, en daar verschijnt ook Rose vader als getuige voor de aanklage.
Speaker A:Tijdens zijn verhoor roept Roos tegen haar vader, ik hou van je, maar ik haat alles waar je voor staat.
Speaker A:Ze ontkent alle hard en lastig gelegde feiten, maar als de jury haar schuldig acht, spreekt ze een duister dreigement uit.
Speaker A:Door mij schuldig te verklaren, heb je mij van een intellectuele reconstitrant veranderd in een vrijheidsstrijder.
Speaker A:Ik ken geen mooiere titel.
Speaker A:Het is een beetje Robin Hood-achtige.
Speaker A:Haïra-kameraad krijgt zes jaar cel, maar Rose wordt gezien als een jonge, naïeve vrouw, ook al is ze inmiddels dertig.
Speaker A:Ze krijgt een voorwaardelijke straf van twee jaar, want de rechter acht het risico dat zij nog meer misdaden pleegt als uiterst gering.
Speaker B:Ja, en ook zij kunnen dus wel eens helemaal miszitten in deze...
Speaker B:Nou, ook.
Speaker A:Een beetje ouderwetse stelling, toch?
Speaker B:Absoluut.
Speaker B:Want Rose voegt de daad bij het woord.
Speaker B:Zij reist naar Ierland, waar ze zich aansluit bij de Ira-cel, waar ze Eddie Callagher ontmoet.
Speaker B:Een beruchte Ira-strijder, gespecialiseerd in overvallen en wapensmokkel.
Speaker B:Ze krijgt een relatie met hem.
Speaker B: In januari: Speaker B:Een helikopter, hè?
Speaker B:Daarmee vliegen ze over een Noord-Ierse politiebureau.
Speaker B:En bombarderen het met melkbussen vol met explosieven.
Speaker A:Je krijgt een beetje een cartoon-idee in mijn hoofd.
Speaker B:Ja, een helikopter waarin melkbussen zijn.
Speaker A:En een bombardement.
Speaker B:Met explosieven daarin.
Speaker B:Ja, het is bizar.
Speaker A:Een beetje carbide-achtig geschiet.
Speaker B:Ja, daar lijkt het op.
Speaker B:Maar deze unieke aanval, de eerste in zijn soort, kreeg grote aandacht in de media.
Speaker B:Nu wordt Rose gezocht.
Speaker B:Haar wanted poster prijkt op de straten van Belfast tot Dublin en alle politiebureaus in Groot-Brittannië.
Speaker A:En de voortvluchtige Rose en Gallagher denken er niet aan om onder te duiken.
Speaker A:Nu moeten ze doorpakken.
Speaker A:Ze bedenken een heel nieuw plan, iets waarmee ze aandacht voor hun goede zaak kunnen krijgen.
Speaker A:Rose wil de zussen Dollar en Marian Price vrij krijgen.
Speaker A: In: Speaker A:Het plan is simpel.
Speaker A:Rose en Gallagher doen zich voor als een welgesteld echtpaar en bezoeken Rosborough House om het privémuseum te verkennen en veiligheidsmaatregelen te onderzoeken.
Speaker A:Hier gaan ze hun slag slaan, de beroemde schilderijencollectie van koloniaal Alfred Byte.
Speaker B:Ja, en wie doet dan dat?
Speaker B:Kellecker regelt de wapens, plant de inbraak en verkent de vluchtroutes.
Speaker B:En Rose formuleert de politieke eisen en neemt de onderhandelingen voor haar rekening.
Speaker B:Binnen de groep ontstaat oneenigheid over de vraag of ze zich moeten richten op de vrijlating van Ira-gevangenen, wat Rose dus wil, of op losgeld, waar Kellecker blijkbaar behoefte aan heeft.
Speaker B:Rose geeft niets om geld en macht, zij wil alleen maar de strijd aangaan.
Speaker B:En Sir Alfred Bight had zich niet alleen maar uitgekozen om zijn kunstcollectie, want naast zijn roemrijke familie was hij ook een voornaam politicus van de Britse conservatieve partij en ereburger van Ierland.
Speaker B:Nog steeds niet helemaal eens met elkaar dringen de Ira-leden met grof geweld het countyhouse binnen.
Speaker A:En zoals eerder gezegd, Rick, het ging er niet bepaald zachtzinnig aan toe.
Speaker A:Ze slaan Sir Alfred en zijn vrouw met hun revolvers, waarna ze het echtpaar vastbinden en knevelen.
Speaker A:Sir Alfred geeft na zijn bevrijding aan dat hij vooral geschokt was door de totale minachting van de kunst die de overvallers zonder enig respect van de muur trokken.
Speaker A:De Ierse politie handelt snel en verspreidt een paar uur na de roof al foto's van de gestolen schilderijen via de media.
Speaker A:Ze informeren internationale kunsthandelaren en de douanen om te voorkomen dat de schilderijen het land uit worden gesmokkeld.
Speaker A:Dan geven ze een reeks persconferenties.
Speaker A:In volle openheid spreken ze over de gestolen kunstwerken die, zoals verwacht, op alle voorpagina's en journaals getoond worden.
Speaker B:Ja en de tijd is de vijand van de politie.
Speaker B:Elke minuut dat de schilderijen in handen van de rebellen zijn, vergroot het risico op schade of zelfs verlies.
Speaker B:In overleg met de verantwoordelijke minister zetten ze een deadline van een week om de meesterwerken terug te kunnen vinden.
Speaker B:Ze roepen de bevolking op om verdachte activiteiten te melden.
Speaker B:Vooral rond voertuigen of gebouwen waar kunst zou kunnen worden verborgen.
Speaker B:De politie looft een beloning uit voor anonieme tips.
Speaker B:wat leidt tot tientallen meldingen van burgers.
Speaker B:De politie wist dat de IRA vaak opereerde in afgelegen gebied rondom Cork, een traditioneel republikeins bolwerk.
Speaker B:Ze doorzochten dan ook schuren, leegstaande huizen en verlaten voertuigen.
Speaker A:Roos en Gelke zijn totaal verrast.
Speaker A:Ze hadden gehoopt dat de politie de kunstgrof juist onder de pet zou proberen te houden, omdat het een blamage zou zijn.
Speaker A:Gelregen en de Ira Top eisen toch de verantwoordelijkheid op voor de roof.
Speaker A:Dan stellen ze gecombineerde eisen.
Speaker A:500.000 pond losgeld en de vrijlating van de twee zussen in ruil voor de schilderijen.
Speaker A:Maar de politie heeft haar plan al klaar en antwoordt niet eens.
Speaker A:Via de media laten ze weten dat zij de kunstdroof beschouwen als een terroristische daad en dus weigeren ze te onderhandelen.
Speaker A:Ze laten zich niet chanteren en zijn zelfs bereid de kunstschatten te offeren.
Speaker A:Wauw, dat is hoog spel en bloedlink.
Speaker A:Ondertussen regisseren ze koortsachtig in een grootschalige operatie.
Speaker A:Ze winnen tijd en stichten verwarring in het IRA-kamp.
Speaker B:Ja en dat pakt goed uit.
Speaker B: april: Speaker B:Hij waarschuwt de politie, die openen de bus en vinden een deel van de schilderijen, inclusief de vermeer.
Speaker B:De Ira-terroristen hadden niet verwacht dat de burgers de politie zouden waarschuwen, maar ook dat is een misrekening.
Speaker B:Rose en Kelleke zien het gebeuren en kunnen niet terug naar het busje.
Speaker B:De eerste poging tot onderhandelen loopt op niets uit, omdat de politie, Rose en Kellegger niet eens willen aanhoren.
Speaker B:Elk contact wordt meteen verbroken.
Speaker B:Hun hele plan dreigt op een mislukking uit te lopen.
Speaker B:Zal er ook niet echt een duidelijk plan klaar liggen voor de logistiek van een veilige uitwisseling.
Speaker A:Nee, en dat is toch cruciaal.
Speaker A:Dat is net als met een ontvoering eigenlijk altijd een enorm probleem.
Speaker A:Gelreger zegt daar later ook over, we wilden laten zien dat ook de rijken niet veilig waren.
Speaker A:De enorme media-aandacht overtreft hun stoutste verwachtingen en het helpt ze niet.
Speaker A:Het begint zelfs tegen hun te werken.
Speaker A:De politie activeerde al hun informanten binnen de republikeinse bewegingen en ze tapten alle telefoonlijnen af van bekende Ira-sympathisanten.
Speaker A:Hierdoor kregen ze hints over de mogelijke locatie in Cork De burgers speelden een cruciale rol door verdachte activiteiten te melden.
Speaker A:En dan, een lokale boer in het naburige Glendor ontdekt per toeval een tweede batch schilderijen in een verlaten cottage en waarschuwt gelijk de politie.
Speaker A:Op 4 mei waren alle schilderijen terug, binnen een week, en Rose en Gallagher stonden met lege handen.
Speaker A:De burgers van Ierland waren blijkbaar gesteld op hun culturele erfgoed, in ieder geval meer dan de Ira had gedacht.
Speaker B:Ja, en alle werken zijn zelfs onbeschadigd.
Speaker B:Oorzaak van mislukking is het gebrek aan ervaring van zowel Rose als Kellegger in het onderhandelen met de autoriteiten.
Speaker B:Daarnaast hielp hun interne verdeeldheid over de eisen ook niet echt mee.
Speaker B:Voor de era was het spectaculaire nieuws misschien wel een propagandaoverwinning, maar verder was het echt een totale mislukking.
Speaker B:De Ierse vermeerroof was een van de eerste keren trouwens dat artnepping werd gebruikt als afpersing.
Speaker B:Maar Rose had geen goed plan doordacht voor een veilige transactie.
Speaker B:Ze dacht dat de dreiging van de schilderijen te vernietigen voldoende druk zou zetten.
Speaker B:Maar toen de politie niet wilde communiceren, wist ze niet wat te doen.
Speaker A:De politie gokte erop dat de IRA de schilderijen nooit zou vernietigen vanwege hun historische waarde.
Speaker A:De publieke verontwaardiging en reputatieschade zou veel te groot zijn.
Speaker A:Maar dit was niet het einde van hun onderzoek.
Speaker A:De technische recherche vond vingerafdrukken en vezels in het busje die later werden gekoppeld aan Eddie Gallagher.
Speaker A: In november: Speaker A:Ze wordt gearresteerd voor de bomaanslag met de helikopter en veroordeeld tot 9 jaar gevangenisstraf.
Speaker A:Tijdens deze Bonnie en Clyde-periode van hun moet ook de liefde tussen Rose en Gallagher opgevlamd zijn, want negen maanden na de kunstdroof, tijdens haar gevangenschap, bevalt ze van een zoon, waarvan Gallagher de vader is.
Speaker B:Na haar vrijlating leeft ze in Dublin en daar blijft ze een activistisch symbool voor de republikeinse beweging.
Speaker B:Ze distancieert zich nooit van haar Ira-verleden.
Speaker B: maart: Speaker B:En hoe liep het af met de schilderijen van Sir Alfred Bight?
Speaker A:Ja, eigenlijk best prima aanvankelijk.
Speaker A:Want die hingen kort na de diefstal weer op hun oude plek aan de muur in het enorme Rosborough House.
Speaker A:Maar jaren later werden alle 19 schilderijen opnieuw gestolen, inclusief de Vermeer.
Speaker A:Maar hoe dat kwam, Rick, en wie daarachter zat, dat horen de luisteraars over twee weken.
Speaker A:Luister jij graag naar Kunstmafia en wil.
Speaker B:Je Rick en Robert ondersteunen?
Speaker B:Ga dan, als je wat kan missen, naar vooiepot.com en geef daar een digitale vooi.
Speaker B:Dus vooiepot.com.
